Kansengelijkheid? Eerst de basis op orde!
Kansengelijkheid
Sinds de #Toeslagenaffaire, sinds het verschijnen van de documentaire #Klassen en sinds #Corona lijkt er een enorm bewustzijn te zijn ontstaan op het fenomeen #kansenongelijkheid. Jan en alleman buitelt over elkaar heen om het belang van het doorbreken van ongelijke kansen bij de kop te pakken. Dat is mooi maar de vraag is of we voldoende stilstaan bij de vraag of het streven naar #kansengelijkheid wel het juiste pad is om de werkelijke problematiek bij de kop te pakken. Doorzien we in voldoende mate de werkelijke opgave?
Als kansen niet gelijk zijn?
Hoe realiseer je gelijke kansen? Hoe ziet dat er concreet uit? Wanneer weet je als samenleving of je succesvol bent? En wat als ondanks alle inspanningen een goede opleiding, een goed betaalde baan, een mooi huis, een gezond leefklimaat, een lang en gezond leven voor iedereen niet haalbaar bleek? Als dat allemaal niet blijkt te lukken, aan wie heeft het dan gelegen?
Woorden doen er toe
“Woorden doen er toe”, een uitspraak die we geregeld horen, denk aan de nasleep van de Amerikaanse verkiezingen. En dat is ook zo. Het gebruik van een begrip als ‘kansenongelijkheid’ suggereert onmiddellijk ook dat er kansengelijkheid bestaat. Maar, dat is niet zo en dat wordt ook niet zo. Zo maakbaar is onze samenleving niet.
Wel kunnen we er voor kiezen om vanuit de aanvaarding dat er grote individuele verschillen zijn – in mogelijkheden, in capaciteiten, in (start) omstandigheden – zorgen dat iedereen zich gehoord, gezien en gewaardeerd voelt.
Waardige waardering
Want, wat als we niet streven naar kansengelijkheid maar naar waardige waardering? We kunnen er voor kiezen om arbeid die nu laag gewaardeerd en laag gehonoreerd wordt beter te belonen. We kunnen er voor kiezen om burgers met vragen niet computergestuurd te antwoorden maar het menselijke contact en een respectvol menselijk contact in ons leven terug te brengen.
De basis op orde: recht op een doodgewoon leven
Onlangs zag ik in het programma On Stage waar Romana Vreede in het middelpunt staat en haar jongere zus, Munganyende, ‘Vreemd Fruit’ voordraagt (vanaf minuut 20). In de inleiding op haar bijdrage sprak zij de prachtige woorden: “Ieder mens heeft recht op een doodgewoon leven”. Een uitspraak die raakt. In haar woorden resoneerde het verlangen naar een gezonde levensbasis voor iedereen. Kortom, als we eerst eens zorgen dat die basis op orde is dan ontstaat er vanzelf een situatie waarin mensen – met al hun verschillende talenten – zich kunnen ontwikkelen en hun kansen kunnen verzilveren. En dat geldt natuurlijk ook voor organisaties: de basis écht op orde.